Romeinse tempel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een Romeinse tempel is een religieus gebouw uit het Romeinse Rijk, gebaseerd op Etruskische en later sterk beïnvloed door Griekse voorbeelden, dat diende voor religieuze ceremonies en de verering van goden en godinnen.
Omschrijving
Romeinse tempels werden in de gebieden onder Romeinse invloed gebouwd en hadden naast een religieuze functie ook politieke en culturele doeleinden. Ze waren meestal rechthoekig van vorm en stonden vaak op een verhoogd plateau met een trap aan de voorkant. Kenmerkende elementen waren een portiek met zuilen aan de voorzijde en een cella, de centrale kamer waar het godenbeeld stond. De Romeinse architectuur voegde eigen kenmerken toe, zoals het gebruik van rondbogen en gewelven, en besteedde veel aandacht aan de praktische kant van de bouw. Materialen die gebruikt werden, waren onder meer natuursteen, baksteen, beton, cement en marmer, waarbij marmer vaak als bekleding diende. De cella was oorspronkelijk alleen toegankelijk voor priesters en bevatte het heiligdom van de tempel.
Kenmerken en onderdelen
De typische Romeinse tempel kende een duidelijke voorkant met een hoofdingang, in tegenstelling tot veel Griekse tempels die van alle kanten benaderbaar waren. De tempel stond doorgaans op een podium of verhoogd plateau, bereikbaar via een trap aan de voorzijde. De ingangspartij bestond uit een portiek met zuilen die leidden naar de pronaos (voorhal). Het belangrijkste deel van de tempel was de cella, een ommuurde ruimte waarin het beeld van de vereerde godheid stond. Soms was er aan de achterkant nog een adyton, een extra heiligdom dat alleen voor priesters toegankelijk was. Een driehoekig fronton sierde vaak de bovenzijde aan de voorkant.
Invloeden en evolutie
De Romeinse tempelbouw was aanvankelijk gebaseerd op Etruskische tempels. Vanaf de tweede eeuw v.Chr. nam de invloed van de Griekse architectuur sterk toe, mede door de Romeinse veroveringen. De Romeinen combineerden de Griekse stijlen (Dorisch, Ionisch, Korinthisch) met eigen innovaties, zoals het wijdverbreide gebruik van de rondboog en beton. Dit gaf Romeinse architecten meer vrijheid in ontwerp en constructie dan hun Griekse voorgangers. Bekende voorbeelden van Romeinse tempels zijn onder meer het Pantheon, de Tempel van Portunus en de Tempel van Vesta in Rome, en de Tempel van Bacchus in Libanon.
Vergelijkbare termen
Griekse tempel
Gebruikte bronnen: